S obzirom na današnji praznik rada 1. maj, podsećamo se na jedan pomalo zaboravljeni i veoma lep beogradski spomenik koji se već decenijama nalazi na Savskom pristaništu – onaj podignut u slavu “obalskog radnika“.
Stamen i jak, sa tkaninom kape koju kao da podiže vetar, go do pojasa, ozbiljnog i namrštenog lica, stoji tako nepomično jedan “obalski radnik” zagledan večno u Savu.
Izgleda kao da se nikada ne bi predao, stav tela mu je raširen i spreman za korak napred, a prsa ponosno istaknuta.
Ovaj radnik prkosi svojoj sudbini. A hrabrost i odvažnost, snaga i bliskost sa tom savskom vodom, ono su što čini ovaj spomenik tako živim u okruženju reke.
Njegovo lice je izuzetno oštro – pomalo podseća na beogradskog Pobednika ili druge radove čuvenog vajara Ivana Meštrovića u kojima je on naglašavao snagu, moć i neustrašivost.
To ne čudi, jer autor bronzane skulpture je vajar Radeta Stanković. Ovaj umetnik rođen 1905. godine u Beču završio je Kraljevsku akademiju za umetnost i obrt – upravo kod profesora Ivana Meštrovića u Zagrebu.
Spomenik je posvećen obalskim radnicima poginulim u Drugom svetskom ratu i svečano je otkriven upravo 1. maja 1952. godine.
Prema navodima Nede Kovačević, autorke do sada najobimnijih monografija o beogradskim spomenicima, model za ovo remek delo bio je danas nepoznati rvač iz epohe kada je pravljen. U razgovoru za “Večernje Novosti” pre nekoliko godina, Kovačević je istakla da je taj rvač bio “jedan od deset sinova iz porodice koja je živela na uglu Nušićeve i Kosovske ulice.”
Autor Radeta Stanković uradio je i spomenik Vasi Čarapiću kod Narodnog pozorišta i “Spomenik partizanu” na Groblju oslobodilaca Beograda u Ruzveltovoj ulici.
Zanimljivo je da je ovaj spomenik u jednom trenutku, pre nekoliko decenija, bio u beogradskom žargonu prozvan “Veliki Blek“, prema istoimenom junaku veoma popularnog stripa u toj epohi, čiji su gorostasni izgled i isklesano lice zaista delovali identično beogradskom “obalskom radniku”.
Beogradske priče – Ljudi, ulice, trotoari, prolazi, sudbine…
