Zvezdarska, Lipovička i Bojčinska šuma, Košutnjak, pa i Veliko Ratno Ostrvo – sve su to poznate šume Beograda, “pluća Beograda”.
Ali, postoji još mnogo šuma i šumaraka, zelenih oaza i prirodnih carstava u srcu Beograda, pa i malo dalje, a za mnoga imena možda niste ni čuli.
Nedavno smo, na primer, pisali o Kožari. Gotovo sve ade u Beogradu su pošumljene, kao i mnoga rečna priobalja.
A ovo su manje poznate šume u gradu, koje se, međutim, ne nalaze u blizini reka, bar ne onih najvećih: Save i Dunava.
Jedna od najmanjih šuma je – Grafičar! Istovremeno, ona je i najbliža centru grada. Nalazi se na Topčiderskom brdu, a u njoj je danas smešten manastir Vavedenje. Ono što je posebno zanimljivo jeste da je manastir sagrađen u godinama pred Drugi svetski rat kada je ovaj deo bio – livada!
Pošumljavanje će biti masovnije sprovedeno tek 1940. godine, a u pravu šumu livada će prerasti tek od pedesetih godina 20. veka. Na tom mestu će u narednim decenijama biti sagrađena i osnovna škola “Stefan Nemanja”, kao Institut za mala i srednja preduzeća.
Još jedna zanimljivost vezana za ovu “urbanu šumu” jeste da je odlukom Grada Beograda 2019. godine dobila ime “Park Branka Paraća” po heroju iz Drugog svetskog rata koji je živeo u neposrednoj blizini, i po kome se prvobitno zvala i pomenuta osnovna škola.
Nedaleko odatle, između Šekspirove ulice i Bulevara kneza Aleksandra Karađorđevića smešten je jedan mali, uski šumski pojas pod neobičnim imenom – “Bencion Buli”.
Ovo je ime uglednog Beograđanina, trgovca jevrejskog porekla, koji je živeo na prelazu između dva veka i u Beogradu otvorio 1907. godine prvu robnu kuću – u Ulici kralja Petra. U toku Prvog svetskog rata imao je ključnu ulogu u snabdevanju hranom srpske vojske na Solunskom frontu, usled čega mu je 1921. odata počast nazivanjem ove šume po njemu.
Inače, ova šuma, duga svega 700 i široka stotinu metara, nikla je takođe namenski sadnjom drveća na ledini, još 1901. godine, mnogo pre Košutnjaka i Zvezdarske šume, kakve danas poznajemo.
A između Paraća i Bulija nalazi se možda i najpoznatija gradska šuma – Hajd park. Ovo ime je dobila 1953. nakon Titove posete Londonu, po ugledu na najpoznatiju urbanu šumu prestonice Velike Britanije.
Sve popularnija lokacija za šetnje kroz pitomu prirodu i mirisni šumski vazduh kod sve većeg broja Beograđana, i ova šuma, danas stanište brojnih vrsta ptica, nastala je u skorije vreme – pošumljavanjem od sredine tridesetih godina 20. veka.
Na padinama Topčiderskog brda, samo sa druge strane, nalazi se i omanja šuma Lisičji potok, kao svojevrstan produżetak parkovskog zelenog kompleksa unutar Belog dvora koji se proteže od Topčidera i Košutnjaka sve do Rakovice.
Nešto slično je i druga najpoznatija beogradska “urbana šuma”, ona koja je, takođe nedavno, dobila od strane Grada Beograda ime po legendarnom Džonu Bajfordu, kolokvijalno i dalje poznata kao Banjička šuma. Možda je suvišno reći da je i to prethodno bila velika livada, pošumljena tek 1950. godine.
Jedna mala šuma nalazi se i ispod Centralnog groblja, jedna na Medaku, a tu su i čuvene Šumice. I Bežanijska kosa ima svoju šumu, dobro poznatu kada auto-putem ulazite u grad iz pravca Aerodroma.
https://kaldrma.rs/najvisa-tacka-beograda-nekad-je-bila-golo-brdo/
Manje šume održava “Zelenilo Beograd” i njihova ukupna površna je oko 400 hektara!
“Programom održavanja ‘Zelenila’ su obuhvaćene šume na Milićevom brdu, Zvezdari, Crvenom bregu, šume Banjički vis, Bencion Buli, Lisičiji potok, Hajd park, deo šume Topčider, Rajsova padina, Grafičar, Park šuma Jajinci, šuma ispod Centralnog groblja, padina Medaković 3, Šumice, Kijevo Kneževac, šuma na Petlovom brdu, Repište, šuma na Bežanijskoj kosi“, stoji na sajtu ovog preduzeća.
Uloga ‘urbanih šuma’ je veoma značajna kada je u pitanju zaštita od udara vetra i buke koje oni u znatnoj meri amortizuju. Sa druge strane to su pravi proizvođači kiseonika. Jedan hektar šume ili masiva gradskog zelenila troše na čas oko 8 kg ugljen dioksida, koliko za 1 čas, izdahne približno 200 ljudi.
Sa druge strane, imamo i one koje su u nadležnosti “Srbijašuma”. Šumsko gazdinstvo “Beograd” ima čak 5 šumskih uprava.
Miljakovačka, Bojčinska i Lipovička šuma i Košutnjak su proglašeni spomenicima prirode.
Postoje i brojne druge, manje šume, uglavnom kraj prigradskih naselja. Sremčica je, tako, okružena trima šumama: Sremačkom, Ostružničkom i Lipovičkom.
I Ada Ciganlija može se smatrati šumom, a prekoputa nje je nepregledna svojevrsna zelena “džungla” – Makiška šuma.
Jedna od većih gradskih šuma, prava prirodna oaza u koju ulazite čim auto-putem krenete ka Nišu, a još ne stignete do Bubanj potoka je Stepin Lug. Ova šuma pomalo je zaboravljena, iako ima veliki potencijal za rekreaciju.
Nekad je, međutim, bila poznatija pod imenom – Titov gaj.
Čitava Avala je prekrivena šumom, ali se pokraj nje, kod Zuca, nalazi i šuma Karagača. Kod Male Moštanice su šume: Duboko, Zaseka i šuma Jasenova.
Sa sremske strane grada, u Surčinu, osim spomenute Bojčinske šume, postoje šume: Gibavac, Draž, Dobanovački zabran, kao i male šume Višnjik i Cerova greda. Čak je i sam SRC “Surčin” – šumoviti kraj.
Beogradske priče – Ljudi, ulice, trotoari, prolazi, sudbine…
