Zanimljiv podatak je da je krajem 19. veka Beograd imao 179 sokaka, a danas u 17 gradskih opština postoje čak – 14.124 ulice.
Samo u poslednjih desetak godina njihov broj se udvostručio.
Savremeni sistem po kome se dodeljuju nazivi ulicama, bulevarima i trgovima funkcioniše dosta dobro i o tome odlučuje posebna gradska komisija.
Akt o utvrđivanju naziva ulica, trgova, gradskih četvrti, zaselaka i drugih delova naseljenih mesta na području gradskih opština donosi Skupština grada Beograda na predlog Komisije za spomenike i nazive ulica i trgova Skupštine grada Beograda, a uz saglasnost ministarstva nadležnog za poslove lokalne samouprave.
Pritom dve ili više ulica i trgova ne mogu imati isti naziv. S druge strane u opštinama Barajevo, Grocka, Lazarevac, Mladenovac, Obrenovac, Sopot i Surčin pita se lokalna vlast, takođe uz zeleno svetlo ministarstva. I kod njih važi pravilo da se nazivi ne mogu ponavljati više od dva puta.
Međutim, uređeni sistem nije postojao oduvek.
Do osamdesetih godina ulicama se kumovalo stihijski, vladalo je potpuno šarenilo, a čitavom poslu prilazilo se “praktično”: najvažnije je bilo postaviti tablu i brojeve.
Jedan od predsednika Komisije za nazive ulica i trgova 1983. godine, Simeon Babić, smatrao je da sve ima propagandnu i idejnu ulogu i da nazivi ulica treba da nose istorijsko i kulturno nasleđe.
Sve ovo do sada nismo ozbiljno shvatali i prilazili smo poslu prilično rutinski – govorio je Babić 1983. godine.
U to vreme jugoslovenska prestonica je imala 3.380 ulica i sokaka. Grad je kao i danas brzo rastao, pa se nije stizalo ni da se kumuje svima, zbog čega je u to vreme bilo čak 300 njih bez imena i nosile su “urbanističke” nazive – Malena D, F krilo, Prva nova.
Tako je čitav jedan grad praktično bio bez adrese.
Podaci pokazuju da je više od 400 njih imalo isto ime. Tako je Dunavska postojala u Starom gradu, Zemunu, Batajnici, Mirijevu i Višnjici. Bilo je i nekoliko fruškogorskih, grobljanskih, beogradskih i Karađorđevih ulica.
Pripajanjem novih opština prestonica toga je bilo sve više.
Krajnje je bilo vreme da gradski oci reaguju. Neki od duplih naziva morali su da se promene, ali je pritom trebalo voditi računa o tradiciji i specifičnostima.
Malo je bilo primera da su srodni nazivi grupisani u jednom delu grada. Pesnici, istorijske ličnosti, zanati, umetnici i pojmovi bili su raštrkani svuda po prestonici.
Nova naselja, poput Novog Beograda i tamošnja blokovska gradnja uneli su novu pometnju, jer je s njom nestala i dotadašnja pravolinijska ulica. Umesto da su ušorene i pod konac, one su u ovom delu grada išle su u cik cak, pa su se i tamošnji žitelji teško snalazili. Sve ovo nagnalo je Komisiju da se lati pripremanja jedinstvenog sistema davanja naziva.
Predlog je poslat na 150 adresa raznih institucija, javnih i kulturnih radnika.
Predloženo je da urbanistički plan naselja prati i predlog naziva ulica. Kod duplih naziva je planirano da se stoji i opština na kojoj je ili da se promeni staro ime.
Tada je uvedeno i pravilo da u značajnijim ulicama treba da stoji i tabla sa biografskim podacima ličnosti kojoj je posvećena. U početku je bio plan da se postavi 1.000 takvih tabli, ali je, ipak, postavljeno svega nekoliko.
Osnovna novina bila je što će sistem davanja imena ulicama proizilazio iz našeg društveno političkog sistema, iz samoupravnog mehanizma – govorio je Simeon Babić. – Praktično predlozi su trebali da poteknu iz mesnih zajednica stručnih i naučnih institucija, OUR-a. Oni bi prolazili opštinske i gradske komisije, usaglašavali se i vraćali na saglasnost u mesnu zajednicu.
Ovo je bio tek početak sređivanja haosa u ovoj oblasti.
Današnja pravila kažu da inicijativu da ulica, plato ili trg ponesu nečije ime može da podnese svako, od pojedinaca, do udruženja, grupa građana ili opština. Predlog mora da sadrži kraću biografiju, ukoliko se podnosi zahtev da ulica naziv dobije po nekoj osobi, obrazloženje, kao i odakle i dokle bi se ulica pod tim imenom prostirala.
Beogradske priče – Ljudi, ulice, trotoari, prolazi, sudbine…
