NAJNOVIJE
Top

Jedna mala, stara zgrada na Tašmajdanu, zapravo najstariji javni objekat u ovom parku, pomalo skriven od glavnih staza, nedaleko od strmoglave stene, pravi je biser arhitekture, delo čuvenog Momira Korunovića, rodonačelnika srpsko-vizantijskog stila u arhitekturi.

Ipak, ova zgrada nije tako izgledala kada je sagrađena davne 1909. godine. To je bila obična zgrada bez dekoracije, prizemni objekat zidan od opeke.

Zgrada je služila svrsi, u njoj je smešten Seizmološki zavod, i ni po čemu se nije isticala, a treba imati na umu i da je Tašmajdan u to vreme bio daleka periferija, pusta ledina i bivše groblje okruženo neuređenim i gotovo seoskim ambijentom.

Danas je skoro potpuno zaboravljeno da je Srbiju 7. aprila 1893. godine pogodio snažan zemljotres sa epicentrom kod Svilajnca. Geološki zavod Velike škole u Beogradu (kasnijeg Univerziteta) je tada na inicijativu akademika Jovana Žujovića započeo prikupljanje podataka o zemljotresima.

Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu je 1906. godine doneo odluku o izgradnji objekta Seizmološkog zavoda na Tašmajdanu čime je započeto sistematsko proučavanje zemljotresa na teritoriji Srbije.

Prvi seizmografi instalirani su 1909. godine, a u junu sledeće godine na instrumentima je već bio registrovan i prvi zemljotres.

U toku Prvog svetskog rata instrumenti su bili polomljeni i pokvareni. Zavod je ponovo počeo da radi 1921. godine. Instrumenti tipa Vihert, dobijeni 1929. godine kao ratna reparacija, postali su osnova registrovanja zemljotresa čak sve do 1980. godine.  

Kako je vreme prolazilo, Tašmajdan je postao prepoznat ne samo kao gradska oaza i park sa velikim potencijalom, već i kao duhovno i istorijski važno mesto u gradu. Osim Crkve svetog Marka i Ruske crkve tu se nalazi i mesto gde je pročitan Hatišerif 1830. godine.

Zgradica Seizmološkog zavoda vremenom je dograđivana, proširena – najpre 1912, potom 1926. i 1939. godine, kada dobija današnji izgled.

Možda isprva nije bilo remek delo, ali svakako je ova zgrada spomenik koji nas podseća na delo Momira Korunovića, srpskog Gaudija, čoveka koji je začetnik srpsko-vizantijskog stila u arhitekturi. Taj romantičarski stil potpuno je bio drugačiji od tada nadolazećeg i preovlađujućeg modernog.

Nadahnut patriotizmom i tradicijom, Korunović, inače ne samo vrsni arhitekta, već i srčani ratnik, koji je prošao i albansku golgotu, iznedrio je jedinstveni stil koji pleni srpskom tradicijom.

Nažalost, tokom okupacije i u godinama nakon Drugog svetskog rata mnoga njegova dela su uništena. Jedno od najpoznatijih je zgrada pošte u Savskoj ulici, koja je nakon obnove dobila potpuno drugačiji, modernistički stil. Pored toga, uništeni su mu i Sokolski dom u Užicu, spomenik kod Kumanova, crkva na Visu, pirg (kula) u manastiru na Ohridskom jezeru, itd.

Tako da mala zgrada na Tašmajdanu ostaje kao retki preostali spomenik na delo ovog velikog arhitekte i iskrenog patriote.