Poštari, taksisti i kuriri, koji su Beograd prošli uzduž i popreko, a adrese prepoznaju i po šarama kapija, definitivno zaslužuju posebni naklon svih onih kojima uredno i na vreme stižu pred kuću, zgradu, a da se ona nalazi u delovima grada gde za snalaženje ne pomažu ni kompas ni GPS sateliti.
Pojedince ulice su toliko zakukumuljene i skrivene, a kućni brojevi “razbacani”, da je za pronalazak izvesnog “Petra Petrovića” potrebno posebno umeće, snalažljiovost koja bi im i u džungli pomogla da prežive.
Beograd kao džungla, tako nekad zaista izgleda njegov obod, ali i u pojedinim naseljima gde bi se red najviše morao očekivati – novobeogradskim blokovima, na primer, raspored kućnih brojeva prava je enigma.
Na sve to, neke novonastale ulice još ni nemaju imena, u drugima se sa imenima promenio i raspored brojeva, a ima primera da ulica sa istim imenom postoji u više opština i naselja, pa je potrebna dobra intuicija ako na adresi nije naznačen i tačan poštanski broj.
Najgore je tamo gde se, pored brojeva, pojavljuju i slova, ali ne samo A ili B, već doslovno čitava azbuka!
To je obod grada – Kotež, Krnjača, Ledine, Mali i Veliki Mokri Lug, Kaluđerica… Reč je u naseljima koja su buknula u talasima nelegalne “divlje” gradnje, najviše od sredine devedesetih, a koji su najžešći bili između 2006. i 2012. godine.
– U Velikom Mokrom Lugu nemoguće je snaći se. Da bih stigao do tačnog broja i slova, jendom prilikom sam bukvalno prolazio kroz neko dvorište. Toliko je bilo skriveno, ni komšije nisu znale gde je. Kako tek izgleda kad treba da dođu vatrogasci ili hitna!? – priča za “Kaldrmu” jedan kurir.
Ulice se jedna u drugu ulivaju, a onda, odjednom, nailazite na slepu, pa na neki prolaz… Svaka parcela je izgrađena, a svaka kuća ima neko drugo slovo, koje kao da je izvlačeno na lutriji. To je svojevrstan danak ogromnom prilivu novih žitelja Beograda koji nisu imali novca, vremena i želje da se nasele u prethodno postojećim naseljima. Umesto toga, ovi “investitori” su prigrlili kraći i efikasniji model zidanja bez dozvola i van urbanističkih regulacija, a uz obilatu pomoć ili puko nečinjenje tadašnjih nadležnih institucija. I urbanistički Gordijev čvor se vezao.
Koliko puta se dogodi da pismo završi u glavnoj pošti, a bilo je namenjeno Zemunu – centralne gradske ulice u starom delu grada i Zemunu nose često ista imena – nijedna strana nije želela da ih se odrekne, a mnoge od njih su veoma važne, gotovo simboli ovih delova grada. Ali, takva je situacija i sa drugim opštinama i naseljima.
Ipak, nigde nije tako čudno kao na granici Surčina i Novog Beograda.
– Vidite, kad prolazite tu, sve izgleda kao jedno naselje, ali to su dva naselja i dve opštine. Surčinska ulica je na novobeogradskoj strani, a Surčinski put takođe, samo što Surčinski put nije isto što i Surčinska ulica. E sad, kad nastavite Surčinskom i zađete u Surčin to vam je onda Vojvođanska. Ali, to nije oa ista Vojvođanska koja se nalazi dole u Bežaniji, pa tako na putu Beograd – Surčin u stvari prolazite kroz dve Vojvođanske – ispričao nam je jednan poštar.
I to nije jedini “zbun”. Na Novom Beogradu i u Zemunu postoji Bulevar Nikole Tesle, a na 500 metara dalje od njega, u Zemunu, i Ulica Nikole Tesle.
Kako kaže poštar, sa brojevima je najgora situacija u blokovima.
– To vam je slučaj sa Gandijevom, Nehruovom, Ivana Ribara, Jurija Gagarina. Ako ne poznaješ u mali prst kao ja, ni mapa vam neće pomoći. One se često prepliću, a u svakoj od njih živi stanovnika kolko u nekoj opštini u Srbiji… Imate, na primer, slučaj da su neki neparni brojevi u jednom bloku, a da parni nisu zgrade prekoputa, već adrese u potpuno drugom bloku. Konkretno, Gandijeva ulica u 45-tom i 63-ćem bloku.
Postoje i neki specifični, ali dobro znani izuzeci. Na primer, Pariska je jedina ulica koja se ne deli na parnu i neparnu stranu. Brojevi se jednostavno nižu: 1, 2, 3, 4…
Nekadašnja Avalska, a danas Nikolaja Krasnova, jedina je ulica u kojima su desno neparni, a levo parni brojevi.
Beograd, koji je očigledno u nekom trenutku rastao brže nego što su birokrate to uspele da popišu i sortiraju po nekoj logici, naučio je da živi s ovom nelogičnošću, koja se nekim stanarima ponekad i dopada.
Možda paket nekada malo teže stiže, ali to važi i za nezvane goste: kogod da pokuša da vas nađe negde na broju sa slovm: đ, e, ž ili z – odustaće.
Beogradske priče – Ljudi, ulice, trotoari, prolazi, sudbine…
