Mastodonti beogradskog istoka

Zimi ih šibaju vetrovi, leti miluje “ruža”

“Istočna kapija” Beograda jedna je od najuočljivijih i najimpozantnijih građevinskih celina u Beogradu. Sastoji se od tri solitera, visine 85 metara, odnosno, 28 spratova i 192 stana, u kojima živi oko 1400 stanara.

Kreatori projekta su arhitekta Vera Ćirković, i inženjer Milutin Jerotić.

Do tada neviđene u gradu, ove zgrade su podizane od 1973. do 1976. godine, na postoljima od po 3 sprata, da bi se na gore terasasto sužavale u 6 serija od po 4 sprata, sve do sistema za održavanje iznad 27. sprata.

Soliteri se nalaze u blizini auto puta, i predstavljaju, po mišljenju većine autora, simboličnu kapiju na istočnom ulazu u grad.

Prema mnogim mišljenjima, soliteri simbolično predstavljaju „čeljusti“ struga, ili glodalice za metal, simbolizujući tako uspehe radnog naroda, i tadašnje socijalističke industrijske revolucije.

Neodoljiva sličnost sa ovim delom mašinerije posebno se vidi na skorašnjim snimcima dronova, lako dostupnim na internetu. To što se zgrade popularno ne zovu strug ili glodalica, verovatno mogu zahvaliti tome što su, krajem sedamdesetih, kada je zgrada useljena, soc-realistička umetnost i arhitektura uveliko bile prevaziđene, i na njih se počelo gledati sa, doduše pritajenim, podsmehom.

Kompleks je zato dobio, i zadržao, nezvanično ime „Rudo“, a tvrdi se i danas – po rodnom mestu arhitekte Dragoljuba Mićovića, koji je obavljao stručni nadzor u vreme izgradnje objekata.

Zgrade “Rudo” prihode ubiraju i od izdavanja krovova za antene, s tim što ih na “Rudu 1” ima znatno manje nego kod komšija u “dvojci” i “trojci”.

Položaj koji zgrade imaju, kao jedna od najviših tačaka na Zvezdari, omogućava stvaranje ruže vetrova. To je, kako kažu stanari, nekada mana, a nekada prednost.

Udari vetrova jedan su od problema tokom godine, ali je zato leti znatno prijatnije u odnosu na druge delove grada. Već na Dušanovcu je nekoliko stepeni toplije – objašnjavaju i dodaju da je stabnarima danas najvažnije – da im većina liftova radi.