Beogradski stranci

Svedoci smo da u poslednje vreme sve više stranaca srećemo na ulicama Beograda. I ne, nisu to samo turisti, već ljudi koji se u našem gradu nastanjuju, na duži ili kraći period.

Neke od njih je u srpsku prestonicu doveo avanturistički duh, druge ljubav, mnogi su pobegli od rata i pustošenja, a ima i onih koji su našli ekonomsku računicu, pa rade za inostrane kompanije, dobro zarađuju, a žive u gradu koji je neuporedivo jeftiniji nego onaj iz koga dolaze.

Izgleda da je slična situacija bila i u periodu između dva svetska rata od 1918. do 1941. godine.

Beograd, kao najveći grad i prestonica novoosnovane države, posle 1918. išao je ubrzano putevima modernizacije u svim sferama života. Iako, po veličini i broju stanovnika nije mogao da se meri sa ondašnjim evropskim metropolama, po mnogo čemu nije za njima ni zaostajao.

Predratna, uglavnom homogena sredina sve više je dobijala odlike kosmopolitskog grada, koji je primao bez obzira na rasu, religiju i nacionalnost. I bez obzira što se i sam još uvek oporavljao od strašnih posledica koje su po njega ostavile godine okupacije, pustošenja, razaranja i bombardovanja.

Sve do popisa stanovništva koji je sproveden 15. aprila 1929. godine, nije se tačno znalo koliko stranaca živi u Beogradu. Razloga za to je bilo više, a jedan od njih je bio i što su stanovnici neslovenskih naroda (Mađari, Nemci, Italijani, Turci…) imali pravo da biraju da li će uzeti državljanstvo zemlje u kojoj žive ili one čijem etnicitetu pripadaju.

Osim toga, u to vreme svi stanovnici Kraljevine SHS (Jugoslavije) su se svrstavali u jednu zajedničku grupu: srpsko – hrvatsko – slovenačku. Prema podacima koje je Statističko odeljenje Opštine grada Beograda objavilo u Beogradu se za ovu mogućnost izjasnilo 212.250 stanovnika, od toga 116.492 muškarca i 93.818 žena.

Među strancima te 1929. godine, ubedljivo najveći broj, njih 8.374, je pripadao emigrantima iz Rusije, koji su posle boljševičke revolucije i građanskog rata svoj „drugi dom“ našli u našoj zemlji.

Verovatno je da je ruskih emigranata bilo i više, ali je veliki broj njih prihvatio podanstvo (državljanstvo) naše zemlje kako bi mogli da dobiju posao u gradskim i državnim službama.

Odmah za Rusima po broju, popisano je 1.816 državljana još jedne slovenske zemlje – Čehoslovačke. Sledili su ih znatno manje brojni državljani Mađarske 782, Austrije 502, potom Nemci 405, pa grčki državljani 351, rumunski 279, francuski 204, kao i 185 Poljaka i 160 Bugara.

Ostale zemlje nisu imale ni punu stotinu svojih državljana u Beogradu.

Devedeset sedam engleskih državljana je bilo nastanjeno u prestonici, 72 su bila iz Albanije, iz Švajcarske 70, SAD 67, koliko i iz Turske, 21 Španac, po 19 Belgijanaca i Persijanaca i 10 Holanđana.

Manje od deset državljana imale su sledeće države: Brazil 7, Litvanija i Danska po 5, Luksemburg i Finska po 3, Arhentina i Egipat po 2 i Estonija jednog.

Interesantno je da su u tom periodu u Beogradu živela samo 4 kineska državljana, ali ne znamo kog pola su bili. Prostom računicom dolazi se do zaključka da je svega 8% prestoničkog stanovništva imalo strano državljanstvo.

Ako se analiziraju podaci, lako se uočava da posle slovenskih naroda koji su u Beogradu bili zastupljeni u osetnom broju, najviše je živelo državljana susednih zemalja.

Podanika vanevropskih država, ako se izuzme Turska, imalo je sasvim malo, svega oko 120 lica.

Ono što još treba istaći, kao i među domaćim stanovništvom, tako i među stranim državljanima bilo je znatno više muškaraca nego žena.

Čime su se sve ovi „beogradski stranci“ bavili je već predmet neke druge priče. Da su ostavili traga u našoj prestonici je sigurno, najpre arhitekte, inženjeri, lekari, umetnici i drugi koji su svoj stvaralački opus utkali u samo tkivo Beograda.