Stari drumovi kojima se jednom putovalo iz ili ka Beogradu

Zna se dobro, i to već skoro vekovima, gde su stari Novosadski, Kragujevački i Obrenovački drum, gde je Smederevski put koji se mogao zvati i Carigradskim, a nekad je bio popločan i turskom kaldrmom.

Svi ovi putevi i danas su važne magistrale, iako je većina njih dobila i savremene alternative. Neki će u budućnosti možda biti i prošireni, a njihov značaj meri se time što prolaze kroz naseljena mesta koja su se uz njih razvijala.

Niko, kad kupuje kartu za Smederevo, Kragujevac ili Novi Sad ne bira baš da ide starim putem, ali zato te sporije linije i danas baš znače putnicima iz Inđije, Grocke, Sopota, Topole…

Neki se, katkad, kolima odlučuju da idu baš starim pravcima, kako bi uštedeli na putarini, a i vožnja je starim putem živopisnija, premda znatno sporija.

Smederevski put

Najstarija beogradska kaldrma sačuvana je u Grockoj. Bila je jednom deo važnog puta za carski Konstantinopolj, kasniju osmansku prestonicu Istanbul, poznatog kao Carigradski drum.

Građa za ovaj put još u ranom srednjem veku vađena je iz Dunava, a Grocka je poslala važna i mnogima poslednja stanica za noćenje na dugom putu za Beograd. Brojne mehane i konaci u ovom mestu služili su putnike koji su išli za Beograd i tu ih je “hvatao” suton.

Danas je Smederevski put glavna saobraćajnica za predgrađa koja pripadaju Grockoj, opštini koja se ekspanzivno šira ne od sopstvenog centra ka periferiji, već u suprotnom smeru – od Beograda ka Smederevu. Tako se na ovom putu uvek stvaraju gužve, jer on pokriva Mali i Veliki Mokri Lug, Kaluđericu, Vinču, Leštane. Boleč…

Kragujevački drum

Tokom 19. veka Šumadija je imala poseban značaj u srpskoj istoriji, jer se upravo tu, podalje od Turcima zauzetog Beograda, rađala moderna srpska država.

Tako je Kragujevac bio jedan od najvažnijih gradova u to vreme, a u dva navrata i srpska prestonica. Stari kragujevački ili Avalski put bio je veoma važan pravac, a duž njega su, takođe, nicale mehane.

Uz ovaj drum je od jedne gostionice, praktično, nastalo još jedno važno mesto na periferiji Beograda – Sopot.

Alternativa za ova dva puta jeste auto-put Beograd – Niš, koji se proteže između njih. Duž Avalskog puta razvilo se i veliko gradsko predgrađe Jajinci.

Stari obrenovački put

Ovaj je put ili drum za razliku od Smederevskog i Kragujevačkog ostao skrajnut i skriven.

To je put koji vodi uz obalu Save pored Ade Ciganlije i Makiša, a danas se teško može zamisliti tolika frekvencija saobraćaja duž ovog pravca.

Gotovo sav saobraćaj za Obrenovac preusmeren je kasnije na Novi obrenovački put, koji ekspresno povezuje Čukaricu i Ostružnicu, mesto u kome se stari put uliva u novi. Nedavnom izgradnjom novog auto-puta “Miloš Veliki” put do Obrenovca još je brži.

Stari novosadski put

Ako je sa istočne strane grada Carigradski drum bio glavna magistrala, i to vekovima, sa zapadne je to, posebno u doba Austrougarske, bio Novosadski put.

Izgrađen je auto-put za Novi Sad, ali je stari drum ostao frekventan. Ni najstariji ljudi ne pamte da je ovaj put ikada bio u blatu, ali se dobro sećaju truckavih betonskih kocki, koje su mnogo pre asfalta stigle u sva sela duž ovog puta.

Reč je o specifičnim, dugačkim betonskim kockama, koje su poređane činile put. Vremenom su zamenjivane ili prekrivane asfaltom, a na nekim deonicama doskora su mogle i da se vide, pa su vozačima zadavale muke kada bi morali da se truckaju preko spojeva.

Neki bi komentarisali  da je “to još Marija Terezija radila” i premda je sigurno da je od vajkada u ovaj put ulagano mnogo, betonske kocke su verovatno nastale mnogo kasnije.

Zrenjaninski i Pančevački put

Zrenjaninski i Pančevački put novijeg su datuma. Uslov za njih bila je gradnja Pančevačkog mosta i nasipa, a potom i uređenje čitavog Pančevačkog rita i isušivanje močvara. Zrenjaninski put danas je jedan od najprometnijih u gradu i u budućnosti to će biti veoma važan bulevar kojim će se kretati čak i tramvaji.

Ova dva puta nedavno su međusobno spojena novom saobraćajnicom koja vodi sve do Pupinovog mosta tvoreći sa njom ne samo brzu obilaznicu već i svojevrsnu mrežu magistrala u banatskom delu Beograda.