Susret oči u oči sa velikim umetnikom Vinsentom Van Gogom Beograđanima se dogodio krajem 1966. godine.
Tačno 76 leta od umetnikove smrti žitelji prestonice mogli su da uživaju u remek delima vrhunskog slikara. To je bio jedan od najvećih kulturnih događaja u jesen 1966. organizovan u beogradskom Narodnom muzeju.
Prvi posetioci koji su krajem oktobra videli svet posmatran drugačijim očima, očima velikog umetnika, bili su likovni kritičari, novinari, direktori listova, umetnici…
Direktno iz holandske galerije “Kreler – Miler” u Oterlou u jugoslovensku prestonicu došla su neka od najznačajnih platna velikog slikara.
Čitav drugi sprat Narodnog muzeja bio je ispunjen njegovim slikama, a straža i strogo obezbeđenje danonoćno su motrili na postavku. Nije ni čudo pošto je sve izloženo vredelo oko 14 milijardi dinara – za ono vreme basnoslovna suma.
U mlečno osvetljenoj dvorani, pisala je “Politika”, 30. oktobra, kada je otvorena izložba, po besprekorno uglačanom podu klizilo je nekoliko desetina odabranih posetilaca. Na posebnom zidu kraj vrata stajao je Van Gogov “Autoportret”, a među prisutnima bili su Peđa Milosavljević, Katarina Obradović, Lazar Trifunović, tadašnji direktor Narodnog muzeja, zatim likovni kritičari, arhitekte, mnogi umetnički znalci…
Nekadašnja mišljenja da su Van Gogove slike previše moderne i suviše smele, ovih dana bile su gotovo prevaziđene. Beograđani su se najviše okupljali oko platna “Mlada devojka u šumi”, “Volovska zaprega”, “Sušene haringe”, “Poštar Rulen”, “Žitno polje”, “Bašta bolnice Svetog Pavla”, “Žena pere lonce”…
Na beogradskoj izložbi pažnju su privukle Van Gogove saosećajne slike siromašnih ljudi, zanetih u svakodnevne poslove, seljaka, staraca, radnica, rano ostarelih, vetrom i vremenom izbrazdanih likova – “Ljudi jedu krompir”, “Ožalošćeni starac”, Vezilja snoplja”, “Angelus”, “Penzioner pije kafu”…
Atmosfera u Narodnom muzeju bila je prijatna, neiscenirana, intimna, dušu dala za dugo ćaskanje, razmene misli o slikaru i umetnosti uz kafu i cigaretu.
U propagiranju izložbe muzej se poslužio do tada neviđenim i do tada nepraktikovanim načinima promocije. Pored niza reklama, panoa, fimova prikazanih u muzeju, jeftine prodaje reprodukcija, priređeno je i nesvakidašnje iznenađenje.
Stohiljaditi posetilac dobio je besplatnu ulaznicu za sve priredbe Narodnog muzeja u 1967. godini, katalog izložbe Van Goga, jednu reprodukciju umetnikovih slika u boji, kao i kopiju jednog od muzejskih eksponata. Sve to iznosilo je oko 20.000 dinara.
Rukovodstvo je za promociju izložbe iskoristilo i prikazivanje filma “Žeđ za životom”, snimljen po romanu Irvina Stouna sa Kirk Daglasom u glavnoj ulozi, koji govori o životu velikog umetnika. Tih dana puštene su i specijalno izrađene razglednice sa Van Gogovim reprodukcijama koje su mogle da se dobiju na blagajni Muzeja.
Narodni muzej otišao je i korak dalje uradio je nešto što do tada nije bilo viđeno u promociji jednog kulturnog događaja. Naime, u novembru je nad Beogradom leteo avion koji je bacao letke sa umetnikovim portretom i upozorenjem da će izložba biti otvorena do 22. decembra.
Izložbu je od 30. oktobra do 22. decembra, za 55 dana, videlo 160.000 ljudi i to je tada bio rekord u posećenosti umetničkim manifestacijama u Beogradu.
Skupocena platna vredna kao jedna osrednja fabrika u tadašnjoj Jugoslaviji, vraćena su su u galeriju u Holandiji. U rodnom mestu čuvenog umetnika, u galeriji u kojoj su čuvane neke od njegovih najznačajnijih slika, šezdesetih godina bila su izložena i platna drugih važnih umetnika, a među njima i jedna slika našeg Save Šumanovića.
Dok je postavka trajala, na svakom koraku u Beogradu moglo se videti ime velikog slikara – u vozilima GSP, na trgovima, poštanskim pošiljkama, reklamnim panoima i plakatima. Zbog izvanrednog interesovanja građana, ali i spretnosti rukovodstva Narodnog muzeja u promociji velikog umetnika ovo je bio svojevrsna “fenomen manifestacija“.
Tadašnja “Politika” pisala je da je “Van Gog došao na noge Beogradu i da izložba koja može da se vidi u Narodnom muzeju u umetničkom svetu predstavlja pravo hodočašće“.
– Publika svih uzrasta i zanimanja, od učenika osnovnih škola, studenata, umetnika do penzionera prodefilovala je našom galerijom – govorio je Vlada Popović, kustos Narodnog muzeja. – Postavka je privukla čak i strane turiste koji su organizovano dolazili u Beograd da vide dela velikog Van Goga, a za 800 do 3.000 dinara mogle su da se kupe i odlične reprodukcije najpoznatijih njegovih slika rađene u Holandiji.
Beogradske priče – Ljudi, ulice, trotoari, prolazi, sudbine…
