Zbog privrede Barajevo, Sopot i Grocka bili su 1989. godine – pred gašenjem

Treba li Beogradu 16 opština, pitanje je koje se često moglo čuti ne samo među delegatima Skupštine grada, već i među privrednicima krajem osamdesetih godina. Za većinu tolika „usitnjenost” nije bila racionalna, a osluškujući ovakvo raspoloženje ljudi iz udruženog rada, posebna radna grupa tadašnje Privredne komore Beograda pokrenula je inicijativu za preispitivanje i smanjenje broja opština i njihovu reorganizaciju.

U paketu mera za rasterećenje privrede svojevremeno se predlagalo i ukidanje pojedinih opština

Marko Steljić, predsednik radne grupe Privredne komore Beograda isticao je tada da je 16 uprava previše i da je njihovo ukrupnjavanje i preraspodela nadležnosti neminivna.

“Brojni primeri iz prakse potvrđuju da sistem organizacije komuna nije racionalan – govorio je Steljić. – Zbog opštinskih međa mnoge organizacije imaju nevolje. Podsetimo se samo izgradnje poslovne zgrade „Jugopetrola”. Ova organizacija ima sedište na jednoj, a zgradu na drugoj opštini, što im je donelo brojne administrativne zavrzlame.”

Predlog nije podrazumevao samo ukidanje pojedinih ili smanjenje broja službenika, već pre svega efikasniju i bolju organizaciju opštinskih službi.

“Mnoge nadležnosti sa opštinskih, trebalo bi da pređu na gradske organe vlasti” – tvrdio je tada Steljić. Po njemu je bilo bolje da se privredom bavi Izvršni odbor grada ili Privredna komora, socijalom sindikat, političkim radom Socijalistički savez. Na taj način isticao je on, ostvarilo bi se veće zajedništvo u gradu i stvorili uslovi za objedinjavanje gradske privrede.

Komora je tada predlagala da svih 16 opština treba razvrstati u tri grupe: razvijene, nerazvijene i one koje se nalaze na užem gradskom području. Jedan od predloga bio je da se one koje predstavljaju preveliki teret za lokalnu privredu ukinu, ali je sličan zahtev mogao da se postavi i onima u užem gradskom jezgru. Glavni problem predstavljala je preobimna administracija, koja je donosila svoje programe rada i imala brojne funkcionere.  Isparcelisanost je, sa druge strane, kočila privredu.

Igor Kitarević, sekretar Privredne komore Beograda 1989. godine smatrao je da je besmisleno da svaka opština donosi svoje programe privrednog razvoja, bez podrobnijeg uvida u poslovanje udruženog rada.

“Barajevo, Sopot i Grocka su preskupe i neefikasne za tamošnju privredu” – govorio je Kitarević.

Barajevo drži vrh među jugoslovenskim opštinama, ali po neefikasnosti. Čemu je doprinelo posustajanje jedine fabrike u ovom kraju – Industrije kugličnih ležajeva IKL. Jasno je da opštine sa nekoliko desetina žitelja  ne mogu da izdržavaju dve ili tri fabrike.

Predloge koji su se sve glasnije čuli, međutim, nije podržavao Ustav, a predviđena procedura je bila prekomplikovana i niko se nije usuđivao da je sprovede, pa su tako Barajevo, Sopot i Grocka ipak ostale da postoje u sistemu Grada Beograda kao gradske opštine i danas, na sreću i radost njihovih stanovnika. Zahtevi privrede se danas prepoznaju na drugačiji način, i, iako su prioritetni, o njima odlučuju sami privrednici, i to uz maksimalnu podršku gradske uprave ali ne tako da se birokratski kažnjavaju zajednice u čijem okruženju posluju.

Za razliku od rigidnih stavova koji su se iznosili na kraju epohe socijalizma, pre svega tridesetak godina, u novim vremenima sve tri opštine su prepoznate kao važne za lokalne zajednice usled čega je Grad Beograd izvršio značajne radove i budžetska ulaganja kako bi se što više poboljšao kvalitet života u njima.

Naslovna fotografija: Wikipedia / Milica Buha