Beograd nije oduvek bio primamljiv za život. Do vremena kada je Srbija postala slobodnija, od sredine 19. veka, bio je pogranična varoš, ogromne važnosti ali malo ljudi je tu živelo: 1842. godine Beograd je imao za današnje poimanje neverovatno malo broj stanovnika – njih 14.371.
A kada su Turci predali ključeve grada knjazu Mihailu Obrenoviću po sultanovom fermanu 1867. započeto je masovnije naseljavanje srpskim življem. Uoči tog važnog događaja, godinu ranije, ovde je živelo 24.768 duša.
Beograd u to vreme polako postaje nacionalni centar, uzdiže mu se pozicija i doživljava kulturni procvat.
Prestonica je već 1884. imala 35.483 stanovnika, a na 31. decembar 1900. u Beogradu je živelo 66.598 ljudi. Od toga 36.615 muških stanovnika i 29.983 ženskih. Te godine grad je bio ispresecan sa 214 ulica.
Tadašnji hroničari beležili su da je poslednji vladar Obrenovića, Aleksandar, učinio život težim, pa se varoš nije širila toliko, ali da je dolaskom kralja Petra I Karađorđevića, ponovo došlo do ekspanzije pa je 1910. u knjigama beogradskim zavedeno 85.579 stanovnika kojima je na raspolaganju bilo 225 ulica.
Zbog agresije Austrougara u Prvom svetskom ratu 1914. mnogi su napustili grad, otišavši što u rat što u izbeglištvo, pa su tako okupatori već 1915 popisali 47.908 Beograđana, i to 30.330 ženskih i 17.578 muških stanovnika.
Po oslobođenju kao prestonica nkve kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca u sebe je privukao i druge narode pa je već u 1921. ima 111.739 žitelja i 309 ulica. Stvaraju se i naseobine na obodima grada ka kojima će se vremenom Beograd širiti i uzimati ih pod svoje okrilje.
Sada mi ovde baratamo nekim ciframa, a poznato je da do 1910. u Beogradu kao ni ostatku Srbije nije vršen popis. Stoga valja napomenuti da se broj stanovnika dobijao njihovom prijavom u Centralnom prijavnom odeljenju Uprave grada Beograda.
Grad je 1925. već imao 185.516 ljudi, odnosno 103.066 muškaraca i 82.450 žena. Za samo četiri godine dobio je više od 70.000 stanovnika. I mogao se pohvaliti sa čak 460 ulica.
Ali tek će doći do priliva u prestonicu, pa je na da 31. decembra 1928. bilo 339.208 Beograđana, što će reći da je u odnosu na 31. decembar 1926. za samo dve godine upisano čak 95.576 novih građana.
Uoči te Nove 1929. prestonica je imala 42.119 bračnih parova. Zanimljivo je da je po jedna porodica imala 11, odnosno 10 dece. Sedam porodica je bilo sa devetoro, 18 sa osmoro, 85 sa sedmoro i 250 porodica sa šestoro dece.
Privlačio je i mnoge strance, pa je tako ostao podatak da je u 1928. kroz njega prošla 51 nacija iliti 13.482 stranca.
Posebno je bio interesantan za Austrijance, Čehoslovake, Nemce i Mađare. Bile su i dve posete sa Kube, šest iz Brazila, došla su i dva Meksikanca, osam Japanaca i sedam Argentinaca, tri Urugvajca i 17 osoba sa sovjetskim pasošima.
Austrijanci su mahom stizali kao trgovački putnici i umetnici, baš kao i Mađari, dok je Nemce i Čehoslovake interesovala isključivo tgovina.
U prvim danima 1929. u Beogradu je živelo 8.016 stranaca, ne računajući oko 5.000 ruskih izbeglica.
Još zanimljivih podataka iz tog vremena… Najstariji muškarac se zvao Đorđe Adamović, rođen 1825 u Zenici, a nastanjen je bio u Šumatovačkoj 168. Preko 100 godina prevalio je bio i Marinko Veljković, rođen 1826. u Zlapoklapi, oblasti vranjskoj, sa adresom u Moskovskoj 34.
Ima je već tada Beograd 583 ulice, od kojih su 23 pripadale Topčideru, a 54 Čukarici.
Od već pominjane 1926. pa do kraja 1928. i početka 1929. sagrađene su 3.883 kuće došlo se do brojke od 15.722 stambena objekta.
Samo je Drugi svetski rat na neko vreme omeo razvoj Beograda, ali se bum tek nastavio u narednim decenijama nakon rata, i traje nesmanjeno do današnjih dana.
Beogradske priče – Ljudi, ulice, trotoari, prolazi, sudbine…
