Sopot je najmanja, ali zasigurno najlepša beogradska opština. Naravno, ako kao kriterijum lepote uzmemo prirodu.
Okružen brojnim starim šumadijskim selima, na šumovitim padinama beogradske planine, Kosmaja, Sopot je prava beogradska oaza koju možda nekada zaboravljamo, tragajući za nekim udaljenijim destinacijama za izlet.
Sama reč Sopot je slovenska reč koja označava izvor vode, pa se tako na mapama širom Evrope može naići na istoimeno mesto. Sopot kod Gdanjska u Poljskoj, tako, izlazi čak i na Baltičko more, ali sličniji našem zasigurno je bugarski Sopot, koji se nalazi podno planine Balkan, u centralnoj Bugarskoj.
Vratimo se, ipak, podno Kosmaja, u Sopot koji je krajem 19. veka postao središte čitavog ovog kraja.
Ovo mesto je novijeg datuma, poznato je po bici koja se odigarala tu 1804. godine i po staroj mehani koja je okupljala putnike namernike na ukrštanju puteva.
Mnogo starije mesto, čija granica sa Sopotom nije uočljiva bez mape katastarskih parcela jeste Ropočevo.
Međutim, na mestu stare mehane 1838. godine poodignuta je mnogo lepša građevina, koja je opstala do danas i svedoči o razvoju narodne arhitekture 19. veka.
Zgrada Starog hana, na starom putu od Beograda do Kragujevca, postala je jezgro oko kog se razvijalo novo naselje, centar u koji su se slivali seljaci iz svih okolnih, mnogo starijih sela.
Dug je bio put između dva najvažnija srpska grada u 19. veku, pa je ovaj han zidan ćerpičima i pokriven ćeramidama bio zgodno mesto za predah i prenoćište.
Danas do Sopota stižete za manje od sat, auto-putem, preko Malog Požarevca. Gdegod da krenete naići ćete na šumu, prirodu, jezero, manastir i sela u kojima je pisana istorija…
Najviša tačka je, svakako, Kosmaj (626 m). Ova planina deli opštine Sopot i Mladenovac, a na njoj se nalazi čuveni betonski Spomenik kosmajskim partizanima, zasigurno najmonumentalniji primer spomenika u Beogradu građenih u brutalističkom stilu.
Vrhovi planine Kosmaj zanimljivog su naziva: Mali, Goli i Rutavi. Guste kosmajske šume kriju raznovrstan biljni i životinjski svet – ima više od 600 biljnih vrsta, 100 vrsta ptica, ogromna je i raznolikost gljiva, kao i divljači.
Šuma, uglavnom listopadna, prekriva 70 posto područja Kosmaja. Pod Kosmajem podizani su srpski srednjevekovni manastiri, kao što je Kastaljan, zapravo manastir posvećen svetom Georgiju.
Nažalost, danas se mogu videti samo zidine nekadašnjeg manastirskog kompleksa Kastaljan kod Nemenikuća, ali se zato, nedaleko odatle, nalaze i Tresije, manastir s početka 14. veka posvećen arhangelima Mihailu i Gavrilu.
Još jedan stari manastir, Pavlovac, nalazi se sa mladenovačke strane Kosmaja u Koraćici. Kada se sa Kosmaja vratimo u Sopot, možemo da se uputimo ka selima Babe i Guberevac, gde se, takođe, nalazi veliko šumsko područje.
U selu Babe nalazi se i jedini beogradski vodopad nad malim veštačkim jezerom koji su još Rimljani napravili. Ovde je, naime, bio stari rimski rudnik, a rudu olova je u trećem veku odavde vadio izvesni Baberijus. U ovom jezeru ruda se hladila i ispirala.
Još pre nego što dođete u Sopot, ali ako krenete starim putem preko Avale, možete skrenuti na čuveno izletište Trešnja – takođe pošumljenu zonu u kojoj se nalazi malo veštačko jezero. Tu je snimljena i kultna scena iz “Maratonaca” kada Bora Todorović snima “kupačicu” Seku Sabljić.
Kada smo kod filma, treba istaći i to da je Sopot leti centar filmske umetnosti. Već pola veka se u Sopotu održava filmski festival “Sofest”, a termin za održavanje su vreli letnji meseci. Ove godine čeka nas jubilarni pedesti Sofest!.
A kraj leta takođe možemo da obeležimo u Sopotu. Na dan Svetog Ilije, posle kog je sunce sve milije u Tresijama se održava veliki vašar.
Beogradske priče – Ljudi, ulice, trotoari, prolazi, sudbine…
