Bilo je potrebno čak devet dana da telo jugoslovenskog kralja Aleksandra I Karađorđevića bude dopremljeno u Srbiju nakon njegovog ubistva na ulici francuskog grada Marseja 9. oktobra 1934. godine.
Ubijeni kralj je iz Francuske prebačen brodom do jadranske obale, a zatim vozom do Beograda.
Kovčeg je na tadašnjoj beogradskoj glavnoj železničkoj stanici dočekalo više desetina hijada duboko ožalošćenih i uznemirenih stanovnika Beograda, ali i iz cele Srbije, Crne Gore, Bosne, Slovenije, Dalmacije..
Odnosno, iz svih delova ondašnje kraljevine Jugoslavije gde su stanovnici bili privrženi ideji zajedničke države južnih Slovena na čijem tronu je bio tragično stradali kralj Aleksandar.
Doček posmtrnih ostataka kralja i njihov sprovod do Saborne crkve, a zatim odatle i ispraćaj do grobnice na kraljevskom imanju na Oplencu kod Topole, bio je do tada najveći skup koji je Beograd ikada video na svojim ulicama.
Nikada se pre, pa čak ni posle, sve do maja 1980. kada je sahranjivan Josip Broz Tito, nije desilo da toliko veliki broj ljudi bude okupljen u Beogradu.
Prestonica i veći deo zemlje su pokazali koliko žale za nekadašnjim ratnim herojem, predvodnikom pobedničke srpske vojske u Prvom svetskom ratu i vladarom koji je verovao u zajednički život nacija od Triglava do Đevđelije, bez tuđe vlasti, na svome.
Tokom ovog strašnog ali ujedno i veličanstvenog događaja, Beograd su preletali avioni Kraljevskog ratnog vazduhoplovstva koji su detaljno snimali sprovod.
Te fotografije se kasnije nisu pojavljivale u javnosti, posebno nakon 1945. godine, i za beogradsko istorijsko pamćenje ostalo je nepoznato šta se tog 18. oktobra 1934. dešavalo u gradu i kako je izgledalo.
Naš portal sada donosi fotografije koje su kraljevski piloti snimili tog dana, prateći povorku.
Ovaj izuzetno vredan materijal stajao je decenijama u zbirci vazduhoplovnog muzeja odakle se volšebno pojavio u javnosti pre nekoliko godina. Ali, nažalost, ni tada nije privukao značajniju pažnju, možda najpre i zbog činjenice da sahrana kralja Aleksandra nije imala zasluženo mesto u javnom istorijskom narativu, i najpre je bila posmatrana kao kuriozitet, a ne jedan od najznačajnijih događaja u 20. veku na gradskim ulicama…
Zbog njegove važnosti za Beograd, predstavljamo ga našim čitaocima. Osim samog događaja, snimci pružaju i jedinstven uvid u neobičnu perspektivu tadašnjeg Beograda iz vazduha i prikazuju čak i neke delove kojih više nema.
Fotografije su poređane hronološki i prate kretanje od Vilsonovog trga (sadašnjeg Savskog trga) preko raskrsnice kod Londona, ulicom Kralja Milana i Terazijama do Knez Mihailove ulice i skretanja ka Sabornoj crkvi.
Beogradske priče – Ljudi, ulice, trotoari, prolazi, sudbine…
