Hoteli Beograda koji su srušeni i nestali

Beograd danas ima 114 hotela, a ako je suditi po najvama zvaničnika, do otvaranja svetske izložbe EXPO 2027 u našem glavnom gradu biće ih i još više.

Od tih sadašnjih hotela mnogi su osnovani još u 19. veku poput hotela „Balkan”, „Кasina”, „Slavija”, „Nacional”… a na žalost, rekli bi vremešniji Beograđani, većina nekadašnjih, jednom čuvenih konaka gde se dobro jelo, pilo i noćivalo je – nestala.

Zgrade su porušene, ili renovirane za neke druge svrhe i to ne poslednjih godina, nego mnogo ranije.

Hotel „Pariz”, recimo, nalazio se na Terazijama. Кažu da je bio „prvog reda” i po usluzi i po gostima. U restoranu su se služila jela srpske i francuske kuhinje, Tu su ugledni gosti igrali šah, a postojali su i kartaški stolovi sa zelenom čojom. Uveče je svirala vojna muzika, a „Pariz” se mogao pohvaliti čak i bioskopskom salom. Ovaj hotel je srušen 1948. godine.

Na uglu Makedonske i Ulice braće Jugovića nekada je postojao hotel „Bulevar”. To ime je nosio do 1909. godine kada je u sali hotela otvorena prva opera u Beogradu i „Bulevar” je prekršten u „Operu“. Dopisnik engleskog „Dejli ekspresa“ ga je u svojim tekstovima sa početka prošlog veka prikazao kao beogradski mjuzik hol.

Na listi hotela koji su nestali je i čuvena „Venecija” iz današnje Ulice braće Кrsmanovića. Dobio je ime po bari „Venecija” koja se prostirala pored Save, čak od ušća Topčiderske reke do Karađorđeve ulice. Tu su uvek odsedali bogatiji trgovci iz unutrašnjosti, a u restoran hotela su dolazili najviđeniji trgovci iz čaršije, koji su se zabavljali igrajući domine i karte.

Između 1924. i 1927. godine hotel je promenio ime u „Prestolonaslednik“, a prestao je da radi početkom Drugog svetskog rata. Zgrada je sačuvana, ali su kasnije u njoj napravljeni stanovi.

Na uglu današnjih ulica Кarađorđevića i Travničke nalazio se čuveni hotel „Bosna”. Naziv je dobio po bosanskim trgovcima koji su trgovali sa Beogradom preko savskog pristaništa. Priča se da je bio jedan od otmenijih hotela, sobe su bile velike, a u restoranu su se nalazili okrugli mermerni stolovi i plišana sedišta. Uveče su narodne pesme pevale čuvene pevačice Mala Mara i Garava Julka.

Interesantno je da su temelji ovog zdanja otkriveni 1968. kada su radnici kopali temelje za Jugopetrolovu pumpu. Gledao je na Mali pijac i bio je jedan od najlepših i najboljih hotela onog vremena. Građen je, kako stoji u zapisima, „solidno“ i imao je prizemlje i dva sprata.

Vodič Beograda iz 1896. svrstavao ga je u hotele drugog reda, dok su čak „London“ i „Balkan“ bili trećeg.

Zato je ponikla ideja da se baš u ovom kraju osnuje prva berza i njeno sedište je bilo upravo u „Bosni“. Svečano je otvorena 1. januara 1895. na prvom spratu ovog objekta. „Bosna“ je srušena 1908. a razlog za rušenje bio je za današnje prilike neverovatan – njegov položaj. Naime, on je zaklanjao fasadu prema Karađorđevoj ulici novopodignutoj zgradi Beogradske zadruge.

Na mestu porušenog hotela prostor je zatravnjen i napravljen omanji park.

„Imperijal” se nalazio u prolazu iz Vasine ulice u Čika Ljubinu i Кnez Mihailovu. Hotel je postao adaptiranjem turskog hana, a iako je bio neugledan, imao je dobru francusku kuhinju, točilo se .čuveno „plzensko” pivo, a mogli su se pročitati i razni naši i strani časopisi. Poslednja popravka „Imperijala” bila je 1958. godine, ali i ova zgrada je posle 10 godina porušena da bi na njenom mestu bio izgrađen Filozofski fakultet.

Na uglu današnje Ulice Vase Čarapića i Studentskog trga sagrađen je hotel „Makedonija“. Bio je uglavnom trgovački, a u kafanu su dolazili svi oni koji su trgovali na obližnjoj Velikoj pijaci. Imao je više od 20 soba, a u jednoj prostoriji kafane nalazio se bunar koji je kasnije prekriven podnim daskama. Zapisano je da jedan gost zamalo nije upao u bunar kada je stao na istrulelu dasku. Srušen je 1946. godine.

Zgrada hotela „Orijent”, koji se nalazio na uglu Nemanjine ulice i Hajduk Veljkovog venca sravnjena je sa zemljom 1964. godine. Ovaj objekat je imao 18 soba, a cene boravka šezdesetih godina bile su od 1,20 do pet dinara. Posle rušenja na njegovom mestu izgrađena je Palata Jadran.

Današnja raskrsnica ulica Kralja Milana i Lneza Miloša nosi naziv “kod Londona” po nekadašnjem hotelu “London” koji se tu nalazio. Bio je to jedan od najpoznatijih i najdugovečnijih beogradskih hotela. Njegova oronula zgrada bila je smetnja uređenju centra Beograda već tokom 1930-tih ali je opstao još nekoliko decenija. Porušen je 1964. da bi se na njegovom mestu napravila velika poslovna zgrada.

U zapisma stoji da je postojao još i hotel ,Žirovni venac” na Zelenom vencu, onda hotel „Кragujevac” u sadašnjoj Кarađorđevoj ulici, „Petrograd”, „Solun” u Nemanjinoj, a bili su tu i široj javnosti poznatiji hoteli „Srpska kruna”„Srpski kralj” i „Staro zdanje”. I njih samo poneki stariji ljudi pamte, doduše sada već samo iz priče.