Hipokrat iz Beograda – gorostas po zalugama i učinjenom za opšte dobro

Krupne građe, impresivne pojave sa markatnim i oštrim pogledom. To je bio – Hipokrat.

Hipokrat, ali ne samo starogrčki, već i beogradski.

Jedan od naših najznačajninih lekara zvao se upravo Hipokrat i to ime nije sam sebi nadenuo zbog svog poziva. Naprotiv, on ga je dobio po rođenju 1844. godine, a naknadno je počeo da koristi srpsko ime – Vladan. Prezivao se Đorđević.

Učeni ljudi toga doba bili su svestrani, pa je dr Vladan bio i političar, književnik, ali i oficir, učestvovao je u organizaciji i osnivanju mnogih važnih naučnih i kulturnih institucija.

Na primer, jedan je od osnivača Srpskog lekarskog društva i Crvenog krsta Srbije.

Njegov otac Đorđe bio je Srbin, ali poreklo mu je bilo iz severne Grčke, baš kao i majčino, koja je bila Cincarka iz čuvene porodice Leko.

Poštovanje grčke tradicije u ovoj porodici ogledalo se ne samo kroz ime deteta, već i činjenicu da je on školovanje započeo u grčkoj školi.

Želja Vladanovih roditelja da bude lekar se ispunila i to pod uticajem Josifa Pančića, koji mu je predložio da se školuje u Beču. Tamo doktorira i specijalizuje se za hirurgiju. Vladan Đorđević postao je, tako, prvi srpski doktor hirurgije.

Tokom francusko-pruskog rata 1871. godine, priključio se pruskoj strani kako bi usavršio svoje lekarsko znanje.

Kao učeni čovek druge polovine 19. veka Hipokrat je poznavao i Đuru Daničića, koji mu je i predložio da koristi narodno ime Vladan kao prevod dela imena krat, što znači vladavina.

Zabeleženo je da je na sahrani Vuka Karadžića baš on održao govor.

Bio je duboko cenjeni privatni i vojni lekar, učestvovao u srpsko-turskim ratovima, kao i u srpsko-bugarskom. Poznat je kao organizator civilnog i vojnog saniteta, a u Nišu je osnovao Vojnu bolnicu i bio njen prvi upravnik. Bio je i lični lekar kralja Milana Obrenovića.

U svom društvenom angažovanju izlazio je iz okvira medicine, pa je tako inicirao osnivanje Prvog beogradskog društva za gimnastiku i borenje.

Istakao se i kao političar – bio je predsednik beogradske opštine, ministar, diplomata, pa i predsednik vlade.

Bio je i pisac, a upravo društveno angažovano pisanje dovelo ga je do – zatvora!

U Srbiji kojom su tada počeli da vladaju Karađorđevići već 1906. bio je uhapšen zbog optužbi da je objavio državne tajne u knjizi “Kraj jedne dinastije”.

Tokom Prvog svetskog rata bio je zarobljen od strane Austrougarske.

Duboku starost dočekao je u samoći i pomalo zaboravljen. Preminuo je u Bademu u 86. godini i tiho sahranjen u Beogradu. Sećanje na doktora Vladana, međutim, nije ugašeno. Godine 1938. u krugu glavne vojne bolnice podignut mu je spomenik.

Spomen ploča sa njegovim likom postavljena je i na glavnom ulazu u Novo groblje, jer je bio i jedan od osnivača ovog danas dragocenog istorijskog kompleksa.

SANU je 2020. godinu proglasila godinom Vladana Đorđevića, a jedna ulica na beogradskoj opštini Zvezdara danas nosi njegovo ime.