U periodu od 1960. do 1966. godine, na Novom Beogradu je izgrađena monumentalna građevina – najduža zgrada u Beogradu – duga gotovo jedan kilometar.
Danas poznata kao „Meandar“ ili „Lamela“ nalazi se u bloku 21 i delo je grupe “Beogradskih pet“: arhitekata Leonida Lenarčića, Miše Mitića, Ivana Petrovića, Ivana Simovića i Mihaila Čanka.
Njena veličina je zapravo skrivena od oka posmatrača, jer vijuga kao zmija u staromodnim kompjuterskim igricama – otud i još jedno njeno ime „Zmijica“.
Projektovana kao stambeni blok „B-7“ za smeštaj vojnog osoblja, pa je otud investitor bila tadašnja armija JNA, odnosno, Savezni sekretarijat za narodnu odbranu, ovaj arhitektonski poduhvat industrijske moderne u svojih devet lamela, spojenih u dvostruko latiničko slovo S, ima 62 ulaza, 795 stanova, 5.152 prozora i 6.380 vrata. U njoj je, čim je izgrađena, živelo čak 3.500 stanara!
„Meandar“ se prostire duž četiri različite adrese, obuhvatajući delove Bulevara Mihajla Pupina, Bulevara Zorana Đinđića, Ulice Milentija Popovića i Ulice Antifašističke borbe. Nalazila se u nekadašnjoj Mesnoj zajednici “Edvard Kardelj” nazvanoj po najbližem saradniku tadašnjeg vođe Tita, slovenačkom političaru. Danas je to MZ “Ušće”.
Ipak, nije sve bilo bajno: u samom startu projektanti su se suočili sa problemom nestabilnosti novobeogradskog peščanog tla. Zbog te činjenice ni dan danas niko ne pomišlja na eventualnu nadogradnju bilo kog dela “Meandra”.
Ekstremno dugačka zgrada nije bila naš izum. U Beču je nekoliko decenija ranije već bila izgrađena zgrada „Karl Marks hof“ dugačka 1.100 metara, duž koje se nalaze čak četiri tramvajske stanice! A titulu najduže na svetu nosi jedna u Volgogradu (nekadašnji Staljingrad) u današnjoj Rusiji od 1.140 čak metara.
Pored “Meandra” na Novom Beogradu podignuto je u narednim godinama još nekoliko veoma dugačkih zgrada. Primera radi, u Bulevaru Mihaila Pupina postoji jedna dugačka 250 metara u kojoj živi oko 2.000 stanara u 460 stanova.
“B-7” je proglašena za jednu od tri najlepše kuće u Jugoslaviji, a njeni projektanti su umalo dobili i Oktobarsku nagradu, ali kažu da se umešao sam gradonačelnik Branko Pešić koji nije pristajao da neki tamo klinci dobiju tako veliko priznanje.
Ideja ove arhitektonske omladine svidela se, međutim, izvođačima. Zaključili su da je takav vid izgradnje praktičan i jeftin. Tako je masovna gradnja uzdužnih zgrada počela i oko Studnetskog grada i Tošinog bunara.
Ovaj internacionalni stil Novog Beograda, nastao na osnovu ideja velikog svetskog arhitekte Le Korbizjea, ubrzo je odbačen. Nešto kasnije počinju da se grade drugačiji objekti poput onih sa kosim krovovima u Bloku 19a, kod Sava centra. Arhitekte Predrag Cagić, Milan Lojanica, Borivoj Jovanović i Radisav Marić uneli su na taj način malo planiskog duha u blokovima 24 i 34.
Objekat “B-7” građen je, kao i uostalom većina ostalih novobeogradskih blokova, vrlo praktično. Vodilo se računa da deca mogu da se igraju u parku ispred, da ne prelaze nijednu veliku gradsku saobraćajnicu do škole, a da njihovi roditelji u neposrednoj blizini imaju jedan supermarket za snabdevanje.
U izgradnji su učestvovali najveći građevinski giganti onog vremena – „Trudbenik“, „Ratko Mitrović“, „Napred“ i „Rad“. Danas stoji ne samo kao izuzetan arhitektonski raritet Beograda već i kao pravi živi spomenik jednoj iščezloj epohi.
Beogradske priče – Ljudi, ulice, trotoari, prolazi, sudbine…
