NAJNOVIJE
Top

Kada su tadašnje jugoslovenske vlasti 1936. godine angažovale nemačkog arhitektu Vernera Marha da projektuje budući Olimpijski stadion u Beogradu, na Kalemegdanu, nisu ni slutile da će se iza sportske svrhe provući i nešto drugo: opsednuti mitovima, paraistorijom i sopstvenim tezama o poreklu germanske rase – što je sve bilo osnova sumanute nacističke ideologije – Hitlerovi nacisti u pripreme za izgradnju odmah uključuju i arheološka ispitivanja.

Beogradske “Opštinske novine” iz 1936. godine najavljuju početak izgradnje Olimpijskog stadiona

U Beograd dolazi glavni istoričar “Nemačkog arheološkog instituta”. On izjavljuje tadašnjnjoj beogradskoj štampi da Marhov „umetnički san predstavlja redak i veliki nemački kulturni čin koji bi doprineo staroj nemačkoj slavi Beograda”!

Od Olimpijskog stadiona i kandidature Beograda za Olimpijske igre 1948. godine nije bilo ništa jer su nacisti 6. aprila 1941. napali, okupirali i rasparčali Jugoslaviju, a njenim narodima nametnuli surovu okupaciju.

Sa uspostavom nacističke vlasti počinju i neke neuobičajene mere: dok traje teror nad Beograđanima i broj žrtava ubijenih u logorima svakodnevno raste, kalemegdanski Donji grad biva ograđen i u potpunosti odsečen od sveta 20. oktobra 1941. nakon naredbe o „održavanju i zaštiti istorijske tvrđave Beograda”, i odmah zatim krenula su prva arheološka iskopavanja i „radovi na raščišćavanju terena”.

Nekoliko meseci kasnije, početkom 1942. godine, kvislinška vlada Milana Nedića daje “saglasnost na monopol” nacističkim gospodarima života i smrti u Beogradu da započnu “istraživanja“.

U aprilu 1942, direktor „Berlinskog muzeja za praistoriju i ranu istoriju”, arheolog Vilhelm Unvercagt, zajedno sa još nekoliko visokih nacista zaduženih za izmišljanje svojevrsne paraistorije, započeo je na Kalemegdanu traganje za materijalom koji će potvrditi ideju o transformaciji Beograda u „grad Princa Eugena – PrinzEugenstadt”.

Jer, tokom kratke austrijske vladavine početkom 18. veka, Beogradu je bilo pomenjeno ime u čast princa Eugena Savojskog koji je komandovao vojskom koja ga je osvojila i proterala Turke. Ta kratka istorijska epizoda služila je nacistima za “potvrdu” nekakve “ideje” da je Beograd nemački grad na Dunavu.

Radovi na pretvaranju platoa Donjeg grada u javni park u okviru kojih su se vršila i arheološka iskopavanja, fotografija iz okupacione štampe iz leta 1942.

Iskopavanja su vršena su tokom 1942. i 1943. godine, a prekinuta su nakon prvih savezničkih bombardovanja Beograda u proleće 1944. Istovremeno, dok su nacistički arheolozi kopali, započeti su i radovi na uređenju čitavog platoa i njegovom pretvaranju u park kakav tu postoji i danas. Kao radnu snagu angažovali su srpske studente, prinudne radnike i ratne zarobljenike.

Tokom ovih radova otkriveni su delovi keltskih i gotskih naseobina, ostaci utvrda iz rimskog doba kao i ono što je naciste inicijalno dovelo u Beograd: ostaci iz vremena Eugena Savojskog. Deo iskopanog materijala je nakon početka savezničkih bombardovanja prenet u Treći rajh i o njima se danas više ništa ne zna, gde i kako su završili. Tokom radova na iskopavanju i izgradnji parka zatrti su temelji “artiljerijske kasarne” iz 1723. godine, ali je zato kapija Karla Šestog bila detaljno obnovljena da bi u bombardovanju 16. aprila 1944 bila delimično oštećena.

Danas je poznato i da je vrh nacista u Trećem rajhu zahtevao od okupacionih komandanata na terenu, u Srbiji, da se Beograd, kao „tvrđava Rajha”, dovede u neposrednu vezu sa rudnicima u Boru i Đerdapom, i oko njega formira “zaštitno područje Banat” kako bi se formirala „zemlja podunavskih Švaba” pod nazivom “Eugenijena” koja bi bila čvorište na Dunavu kao životnoj arteriji nacističke države.